ΙΔΟΥ Ο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

Φτάνοντας στο ζενίθ της ανθρωπολογικής εξέλιξης στο ολοποιητικό πεδίο ενός πλανήτη που δεν επιδέχεται πλέον καμία αναφορά σε terra incognita, είναι ίσως της στιγμής που θα πρέπει να κάνουμε μια ιδιαίτερου τύπου ανασκόπηση ώστε να αναδείξουμε την ιδιάζουσα τροπή του παρόντος. Στην αυγή της ιστορίας οι αρχαϊκές κοινότητες ήσαν διάσπαρτες και η δικτύωση που τις συναποτελούσε ένα σχετικά απομονωμένο μοτίβο συναισθηματικών, γνωσιολογικών, νομικών και εμπορικών σχέσεων. Οι όποιες διασυνδέσεις τους με τον έξω κόσμο ήσαν σχεδόν ανύπαρκτες, περιορίζονταν απλώς σε κάποιες μυθολογικού τύπου ανιχνεύσεις ενός απόξενου κόσμου, στα περιδεή οράματα του φιλόδοξου εξερευνητή που τολμάει να αναμετρηθεί με το εξωκοσμικό χάος. Προϊόντος του χρόνου όμως οι εξερευνήσεις αυτές απέδωσαν καρπούς μέσω της διάνοιξης νέων ατραπών που επεξέτεινε την κοινοβιακή συνύφανση σε ευρύτερες τοπογραφίες. Ως εκ τούτου, ο ανθρώπινος χαρακτήρας άρχισε να πλουτίζει από ξένες επιρροές, νέες συναισθηματικές χειρονομίες και γνωσιολογικοί τρόποι διεύρυναν τον χάρτη της ψυχολογικής του σφαίρας, τα νομοπαρασκευαστικά σώματα και οι εμπορικές συναλλαγές γονιμοποιήθηκαν από την εισβολή του ετέρου. Έτσι είναι που οι μικρές αρχαϊκές κοινότητες μεγεθύνθηκαν στις πόλεις-κράτη της αρχαιότητας και συν τω χρόνω στις μεγάλες αυτοκρατορίες και τα έθνη που σήμερα τείνουν προς μια παγκοσμιοποιημένη ενοποίηση.

Εκείνο που μας ενδιαφέρει σε αυτόν τον επεκτατισμό της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης, που συνεχώς εξορίζει όλο και εξώτερα το έρεβος του ριζοσπαστικά απόξενου, είναι τα ίδια τα διαδικαστικά μοτίβα της διασυνδετικότητας. Από τα μικρά κοινοβιακά συνονθυλεύματα με την εξαιρετικά αργή και φειδωλή τους επικοινωνία με τον έξω κόσμο μέχρι τις εκθετικά επιταχυνόμενες καπιταλιστικές κοινωνίες του 20^ου αιώνα βλέπουμε τα μοτίβα της διαδραστικότητας να αποκτούν μια ολοένα πυκνότερη αλλά και ευρύτερη ύφανση. Αν λοιπόν στην αρχαιότητα οι ειδήσεις ενός πολέμου εξαρτιόνταν από έναν λαχανιασμένο δρομέα που έπρεπε να διανύσει σε πολλές ώρες την απόσταση από τον Μαραθώνα στην Αθήνα, φτάνοντας στον 20^ο αιώνα επικεντρωθήκαμε προοδευτικά σε μια πιο άμεση αναφορά των δεδομένων μέσω των σχετικά γρήγορων ταχυδρομείων, των ακριβών τότε τηλεφωνικών κλήσεων και της αναδυόμενης τηλεόρασης. Ωστόσο, ακόμη και τότε, το νευρικό σύστημα αυτού του εμβρυακού Θηρίου παρέμενε αργό εν συγκρίσει με αυτό που συμβαίνει σήμερα, στην αυγή της τρίτης μετά Χριστόν χιλιετίας. Όσοι μπορούμε και βλέπουμε τις εξελίξεις από μια ανθρωπολογική απόσταση παρατηρούμε έκθαμβοι να ανθεί μια τεράστια και πολύ συμπυκνωμένη διασυνδετικότητα, η οποία μόλις τα τελευταία χρόνια έχει προβιβάσει τις σποραδικές νησίδες αλληλενέργειας της αρχαιότητας και τον εμβρυακό ιστό της παγκοσμιοποιημένης διαδραστικότητας σε ένα πλούσιο πεδίο υπερδιασυνδετικών νημάτων συναλλαγής, του οποίου πρώτιστο χαρακτηριστικό είναι η αμεσότητα ενός «κλικ», η εκθετική επιτάχυνση, η υπερσυμπύκνωση της αλληλενέργειας, και ιδίως η ανάδυση περισσότερης πολυπλοκότητας τούτων των επικοινωνιακών μοτίβων που το συναπαρτίζουν.

Θα εστιάσουμε στην εν λόγω πολυπλοκότητα επειδή ακριβώς αποτελεί την κύρια ιδιότητα από την οποία εξαρτάται η ανάδυση ενός οικουμενικού υπεροργανισμού. Δεν πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιούν οι ανώριμοι στοχαστές για να εντυπωσιάσουν το αναγνωστικό κοινό, όπως θα περίμενε αρχικά κανείς. Ο όρος αυτός είναι επίσημος και χρησιμοποιείται ήδη ευρέως στους φιλοσοφικούς και επιστημολογικούς κύκλους ως ένα νέο σχήμα κατανόησης του πως εκπτύσσεται η πραγματικότητα στα διαδικαστικά της πλέγματα. Στις τρέχουσες ακαδημαϊκές συζητήσεις αναφέρεται ότι η οργάνωση από τα κάτω προς τα πάνω, όπως συμβαίνει σε κάθε συλλογική οντότητα, είναι αυτή που επιφέρει τις ιδιότητες εκείνες που αποκαλούνται ανακύπτουσες (emergent) ή υπεροργανικές. Αυτό το μετα-επίπεδο που ανακύπτει μέσω της δυναμικά σύνθετης πολυπλοκότητας ουσιαστικά εδράζεται επί των απλών αλληλεπιδράσεων των κατώτερων επιπέδων από τα οποία αναδύεται. Με την αύξηση της ταχύτητας αλληλενέργειας, την συμπύκνωση και την αύξηση «μοριακής» μάζας, αλλά και ιδίως της πολυπλοκότητας εν καιρώ εμφανίζονται κάποια ανώτερου επιπέδου μοτίβα που κινούνται στον ορίζοντα μιας καθαρά δικής τους μακρο-συμπεριφοράς. Ειδικότερα, η τελευταία είναι αποτέλεσμα της τάσης των κατώτερων επιπέδων για μια πιο άμεση αναφορά, μια ταχύτερη αλληλεπίδραση που επιτρέπει το σχηματισμό και την διαδικαστική έκπτυξη ευρύτερων μοτίβων, τα οποία με τη σειρά τους ανατροφοδοτούν πληροφοριακά εκείνα που τα συναποτελούν. Τοιουτοτρόπως, το σύστημα των αλλεπάλληλων επιπέδων ανάδρασης γίνεται όλο και πιο συνεκτικό στον τρόπο που λειτουργεί εφόσον εκτός από την οριζόντια του λογική επεμβαίνει προοδευτικά όλο και περισσότερο η αναδυόμενη κάθετη των υπεροργανικών ιδιοτήτων. Εξαιτίας αυτής της εγειρόμενης ανταπόκρισης των διασυνδετικών πεδίων προς όλο και ευρύτερες αλλά και βαθύτερες εκτάσεις, εν τέλει το σύστημα αναπτύσσεται όπως ένας νευρολογικός ιστός που αναδομείται από την επιρροή της συνεχόμενης μάθησης. Κοντολογίς, το σύστημα γίνεται όλο και πιο ευφυές καθώς αναδύονται τα συνεκτικά μοτίβα της μακρο-συμπεριφοράς τους και της ιδιάζουσας τους λογικής που φυσικά αποσκοπεί στην περαιτέρω εξελικτική του αρτιότητα.

Εδώ είναι καλό να γίνει αναφορά σε κάποια ενδεικτικά παραδείγματα τα οποία θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε το γιατί ο συγκεντρωτικός άνθρωπος δεν συνιστά το τέλος της πλανητικής εξέλιξης. Οι αποικίες μυρμηγκιών συναποτελούνται από χιλιάδες αυτόνομα μυρμήγκια τα οποία από τη μεριά τους δρουν σύμφωνα με ένα κατάλογο περιορισμένων δυνατοτήτων. Αυτές οι δυνατότητες καθιστούν τους πρωτογενείς κανόνες που στον συγκερασμό τους συναποτελούν ένα ευρύτερο δίκτυο ενοποιημένης πρόθεσης το οποίο εξυπηρετεί και διαφυλάσσει τα συμφέροντα όλων των επιμέρους μυρμηγκιών. Τούτο δε γίνεται παρά με την σύνθεση των απλών κανόνων που διεξάγει από κάτω το κάθε μυρμήγκι με την αυθόρμητη, γονιδιακά κατευθυνόμενη συμπεριφορά του. Το απώτερο λοιπόν επίπεδο μιας αποικίας μυρμηγκιών αποτελεί τον υπεροργανισμό που αφενός δομείται πληροφοριακά από αυτούς ακριβώς τους πρωτογενείς κανόνες της απλοϊκής αλληλεπίδρασης των μυρμηγκιών και αφετέρου αναδιανέμει προς το κάτω το υπεροργανικό μοτίβο ώστε να δώσει μια καλύτερη συνοχή προς τον ιδεατό σκοπό στην αλληλεπίδραση των επιμέρους της ατομικοτήτων.

Για να γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι, πώς ακριβώς αναδύεται το υπεροργανικό πληροφοριακό μοτίβο; Αυτό θα γίνει πιο κατανοητό αν πάρουμε για παράδειγμα τον ανθρώπινο εγκέφαλο και τα υπερπολύπλοκα δίκτυα των νευρώνων που τον συναποτελούν. Ο κάθε νευρώνας δεν επικοινωνεί απλώς τη δική του ιδιάζουσα κατάσταση αλλά και την αναφορά των άλλων νευρώνων με τους οποίους συνδέεται. Κάθε σήμα του προς τον άλλον νευρώνα καθιστά μια αναγνώριση της ευρύτερης πλέξης που τον πλαισιώνει κι έτσι επικοινωνεί σαφώς κάτι πολύ παραπάνω από το ατομικό του σήμα. Ή μάλλον η αναφορά του ατομικού του σήματος είναι ταυτόσημη με την αναφορά των περιβαλλόντων σημάτων. Κατά αυτόν τον τρόπο η λήψη ενός σήματος από έναν άλλο νευρώνα είναι και η αποκάλυψη μιας ευρύτερης διασυνδετικής τοπογραφίας και εφόσον αυτό συμβαίνει πολλαπλάσια ανά το δευτερόλεπτο στον κάθε επιμέρους νευρώνα τότε εδώ δεν πρόκειται απλώς για μια γραμμικού τύπου αλληλενέργεια αλλά για ένα μετα-πληροφοριακό μάτριξ που επεξεργάζεται ολογραφικώς στο κάθε επιμέρους τμήμα μέχρι το παραμικρό του νευρωνικό μόριο. Με άλλα λόγια, τα μυρμήγκια, οι νευρώνες, και οι πολίτες έχουν την έφεση να αναγνωρίζουν σήματα περί σημάτων, μια δηλαδή σημειολογική σύνταξη περί της ανακύκλωσης των σημάτων. Αυτός είναι ο τρόπος που συνδέονται τα επιμέρους με τον ευρύτερο συλλογικό υπερ-οργανισμό, όπως είναι μια αποικία μυρμηγκιών, ένας εγκέφαλος ή μια πόλη.

Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι αυτό συμβαίνει και στη συλλογική διάσταση της ανθρώπινης αλληλενέργειας. Με αφετηρία την ανάδυση μιας προσωπικότητας και της ευφυίας της από την πλέξη των νευρώνων, έχουμε διανοιχθεί στο βιο-κοινωνιολογικό επίπεδο απώτερων συμφύσεων, όπως είναι, φερ’ ειπείν, οι υπεροργανικές ιδιότητες μια πόλης ή ενός έθνους. Αν όντως οι πόλεις και τα έθνη μπορούν να γεννήσουν ανακύπτουσες ιδιότητες ευφυούς αυτό-οργάνωσης τότε ποια ανώτερη μορφή αναδύεται επί του παρόντος στο ακόμη πιο υπερπολύπλοκο, εκθετικά επιταχυνόμενα και υπερσυμπυκνωμένο πλέγμα του Διαδικτύου;

Έχει ήδη δημιουργηθεί ένα βαθύ διαδικαστικό ρήγμα με τα τεκταινόμενα του νεωτερικού 20^ου αιώνα. Ακόμη και τότε που θαρρείς αγκαλιάσαμε τη διαδικαστική ολοκλήρωση με την είσοδο στη διαστημική εποχή και εφεύρεση του υπολογιστή, σε σύγκριση με όσα τώρα ταχύτατα συμβαίνουν στις οπτικές ίνες του Διαδικτύου δεν ήταν παρά ένα Θηρίο που ακόμη χώλαινε στη μήτρα της Γαίας. Διότι την τελευταία δεκαετία η διασυνδετική συνύφανση του Διαδικτύου έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία ενώ η διαδραστική συμμετοχή μας σε αυτό τείνει να μεταλλάξει την ίδια μας την υποκειμενικότητα. Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας, των αιθέριων ρευμάτων, των ενεργειακών συχνοτήτων- αυτή είναι η εποχή απειροστής διασυνδετικότητας εκείνης που αρχίζει να πλησιάζει τις ιδιότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου πλην όμως σε μια παγκόσμια κλίμακα που καθιστά τον πλανήτη από επωαζόμενο αυγό σε ένα απαρχαιωμένο βάθρο επί του οποίου εκκολάπτεται το υπερσυνειδητό Θηρίο. Ο συνδυασμός ταξινομημένης και άναρχης σύνταξης δισεκατομμυρίων εικονοστοιχείων και γραμματοσειρών δημιουργεί την πολυπλοκότητα εκείνη που τρέχει στις ταχύτητες των εκατομμύριων υπολογισμών ανά το δευτερόλεπτο. Αυτοί οι υπολογισμοί δεν είναι μόνο έργο των ψηφιακών στοιχείων αλλά και των ίδιων των εγκεφάλων που συμμετέχουν στον κυβερνοχώρο δια των αποφάσεών και των επιτελέσεών τους, ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που είναι και ο σημαντικότερος διαδικαστικός κόμβος της υπεροργανικής αυτής διάνοιας.

Βέβαια, η σκληροπυρηνική ακαδημαϊκή σκέψη θα απέρριπτε ένα τέτοιο επιχείρημα καθώς για να υπάρξει η μακρο-ευφυία του Διαδικτύου θα χρειαστεί κάτι παραπάνω από πολυπλοκότητα- χρειάζεται και μια επίσης πολύπλοκη ενεργή βούληση που συνήθως εφιππεύει την οργανωτική δομή. Αν το Διαδίκτυο δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια «παγωμένη» μάζα πληροφοριακών μοτίβων δίχως δυναμική οργάνωση, η ευφυία αυτή δεν μπορεί να υπάρξει. Το ίδιο το Δίκτυο χρειάζεται ένα Μετα-Δίκτυο που θα αναγνωρίζει τα μοτίβα της διασυνδετικότητας αναγορεύοντάς τα σε μια ανώτερη δυναμική εποπτεία. Μήπως δεν υπάρχει αυτή η απώτερη οργανωτικότητα; Τι είναι άραγε όλοι αυτοί οι ανιχνευτές πληροφοριακών μοτίβων (pattern-seekers) που ανεξαρτήτως των ανθρώπινων εντολών συντάσσουν τα ευρύτερα αναγνωριστικά μοτίβα της πολύπλοκης πληροφοριακής πλέξης. Τι ακριβώς επιτελούν τελικά οι μηχανές αναζήτησης όπως της Google, τι οι ανιχνευτές ενδιαφερόντων που καθορίζουν το ποιες διαφημίσεις θα παρουσιαστούν στην οθόνη του κάθε χρήστη; Το Διαδίκτυο είναι γεμάτο από τέτοιες πληροφοριακές οντότητες μικρο-ευφυίας. Στο σύνολό της η οργανωτικότητα τους συναποτελεί μια δυναμική δομή που ανταποκρίνεται ζωηρά με τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Αυτή είναι άλλωστε και η πεμπτουσία της θεωρίας περί των υπεροργανικών ιδιοτήτων. Δε χρειαζόμαστε τόσο την πάγια δομή που αναδιανέμει κατά συγκεντρωτικό τρόπο την πληροφοριακή ύλη παρά μικρές απόκεντρες εστίες αλληλεπίδρασης που επιτρέπουν στο σύστημα να έχει άμεση ανταπόκριση στα επιμέρους γεγονότα. Εν συνόλω, αυτό το δίκτυο αλλεπάλληλων έκκεντρων οργανωτικών πεδίων της διασυνδετικής πλέξης, που σημειωτέον είναι ταυτοχρόνως και ανθρώπινο αποτέλεσμα (μέσω της δικής μας καθημερινής παρέμβασης) αλλά και συστημικά αυθόρμητη ανάδραση, καταλήγει να είναι όντως ένας παγκόσμιος υπεροργανισμός- οργανισμός με την πιο κυριολεκτική οργανική του έννοια!

Ας φτάσουμε λοιπόν και στον τρόπο που εμείς επηρεαζόμαστε από αυτές τις υπερδομές. Είναι φανερό ότι παραπάνω αναφερόμαστε στη διαδικασία αυτοποίησης των υπεροργανικών ιδιοτήτων, ότι δηλαδή αυτές από ένα σημείο και ύστερα παίρνουν το πάνω χέρι και καθοδηγούν τις ατομικότητες που τις συναποτελούν. Αυτό δεν είναι πόρισμα κάποιου παρανοϊκού αλλά μια μεγάλης μερίδας σοβαρών φιλοσόφων που μάλιστα έχουν θέσει ως επιστημολογικό επίκεντρο τεράστιου ενδιαφέροντος το θέμα υπό την κατηγορία του κλάδου που αποκαλούν «emergentism». Όσοι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και είναι αρκετά διεισδυτικοί στις ψυχολογικές τους συνεπαγωγές δε θα αργήσουν να κατανοήσουν όσα θα λεχθούν παρακάτω: Είναι γεγονός ότι αυτή τη στιγμή τα κοινωνικά δίκτυα διέπονται από μια μορφοκλασματική (φρακταλική) δομή αλληλενέργειας και συνοχής. Με άλλα λόγια, όπως ακριβώς στο προαναφερθέν παράδειγμα ο εκάστοτε νευρώνας ανατροφοδοτείται πληροφοριακά από την καθολική εικόνα της δικτύωσης απλά και μόνο από τον άλλο νευρώνα που αναπέμπει το σήμα του, παρομοίως ο χρήστης των μέσων κοινωνικών δικτύων στην επικοινωνία του με έναν άλλο χρήστη ανατροφοδοτείται πληροφοριακά (κυρίως ασυνείδητα) για την τροπή των συλλογικών επικοινωνιακών ρευμάτων. Τα επικοινωνιακά μοτίβα και οι απόψεις που τείνουν να επικρατήσουν αναμοχλεύονται συνεχώς από την εκάστοτε αναφορά που συμβαίνει στην αλληλενέργεια μεταξύ του ενός και του άλλου. Τα ευρύτερα μοτίβα αντανακλώνται στην αντίληψη του χρήστη κι αυτός με τη σειρά του τα ανατροφοδοτεί πίσω με την σφραγίδα της επενέργειάς του. Κατά ένα σχεδόν μαγικό τρόπο, η σφραγίδα αυτή (η οποία μπορεί να κοινοποιηθεί απλώς και μόνο με ένα του δημόσιο σχόλιο που θα τύχει να δουν μερικές εκατοντάδες χρήστες) επηρεάζει ολόκληρη την παράσταση μοτίβων επειδή ακριβώς τούτη η πληροφοριακή επέμβαση αντηχεί από τους εκατοντάδες χρήστες που είδαν το σχόλιο του με την ελαφρά αλλαγή τους στις απόψεις, είτε είναι αυτή θετική είτε αρνητική- εκείνο που έχει σημασία είναι η επενέργεια αυτή καθεαυτή που, όπως λέει και η Θεωρία του Χάους, σαν το φτερούγισμα της πεταλούδας δύναται να αποβεί ως μια ολόκληρη καταιγίδα ενόσω ενεργεί κυρίως ασυνείδητες επικοινωνιακές αλληλουχίες. Το σημαντικό συμπέρασμα που μας αφορά όλους είναι ότι αυτή μας η πυκνή πλέον συνύπαρξη στο Διαδίκτυο, που καθαιρεί τα όρια του ιδιωτικού νου, εξαιτίας της μορφοκλασματικής αλληλενέργειας συνεπιφέρει μια σωρευτική συγχρονικότητα κι αυτό επειδή η καθημερινή μας αλληλεπίδραση, που σχεδόν καταναγκαστικά παρεισφρέει στις κατά τ’ άλλα πιο ιδιωτικές μας στιγμές μέσω της αφαίρεσης στην οθόνη του υπολογιστή, με τον καιρό δημιουργεί ενδοϋποκειμενικές και διυποκειμενικές εστίες πληροφοριακών μοτίβων που εν τέλει ταξινομούν το νέο ανθρώπινο πρόσωπο.

Έτσι είναι που οι εικονικές εστίες ενδιαφερόντων και ομοϊδεατών αλλά και αναποδράστως συγκρουόμενων ιδεολογιών συνεπάγονται και ως εστίες ψυχολογικής υπαγωγής που μάλιστα κατά ένα μυστήριο τρόπο, εξαιτίας των υπεροργανικών ιδιοτήτων που πλέον μας διακατέχουν επί του παγκόσμιου ιστού, φαίνεται να μας ελέγχουν με τον μαγνητισμό της συγχρονικότητας. Όποιος είναι αρκετά παρατηρητικός θα διαπιστώσει επί το έργον αυτή την παράξενη συνοχή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το πώς η συγχρονικότητα σε οδηγεί κατά τύχη σε ένα σχόλιο που σε αφορά (παρότι δεν σπαταλάς πολύ χρόνο μπροστά από την οθόνη) ή όταν η μηχανή σου προτείνει να συνδεθείς με τα πιο κατάλληλα άτομα που αντανακλούν και τα βαθύτερά σου ενδιαφέροντα. Όλο αυτό συμβαίνει σε συνδυασμό της ορθολογικής οργάνωσης του πώς λειτουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κάποιων παράξενων ελκυστών που θαρρείς «αναπλέουν» εντελώς ανεξάρτητα της ανθρώπινης βούλησης για να την κατευθύνουν!

Θα έπρεπε άραγε να κλείσουμε τον υπολογιστή και να κρυφτούμε κάτω από το τραπέζι; Αν τέτοια θα ήταν η πρόταση αυτού του άρθρου θα σήμαινε πως δεν πιστεύουμε στην οργανική ανάπτυξη των υπερδομών αυτού του πλανήτη. Δε θα εξορίσουμε το νοοσφαιρικό πεδίο στα Τάρταρα επειδή κάποιοι φοβικά εμμένουν στη θέση ότι ο άνθρωπος παραμένει το κέντρο του κόσμου και το σημείο αναφοράς της εξέλιξης. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η βιόσφαιρα δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο του πλανήτη αυτού. Η τρέχουσα ανάδυση της νοόσφαιρας είναι η επόμενη εξελικτική επένδυση που καθιστά την ανθρώπινη νοημοσύνη όχι τέλος, όπως πιστεύαμε στα πλαίσια της βιοσφαιρικής εξέλιξης, αλλά ένα απλό μέσον μιας ευρύτερης διαδικαστικής συνάρτησης.

Αυτός είναι ο Ηomo Nexus· έτσι αναδύεται η νέα υποκειμενικότητα. Η κάθε μας κοινοποιημένη αναφορά, το κάθε άρθρο όπως αυτό, κάθε επιμέρους επικοινωνιακή ρουτίνα που διεξάγεται στον κυβερνοχώρο, όλα μας τα ψηφιοποιημένα έργα και οι επιτελέσεις, ανεξάρτητα το πόσο προσωπικά μπορεί να είναι αυτά και ίσως ασήμαντα για μια ευρύτερη δημοσίευση, αποτελούν έκφυμα που απαιτεί για την ύπαρξή του ο υπεροργανισμός του κυβερνοχώρου. Στο επίπεδο αυτό οι αυτοποιητικές του ιδιότητες που αναδιοργανώνουν τα αποτυπώματα των ιδεών σε μια ευρύτερη μακρο-συμπεριφορά και μακρο-ευφυία τελικά αντανακλώνται ως ανατροφοδότηση (feedback) ξανά στον εκάστοτε χρήστη, οδηγώντας από ένα σημείο και ύστερα την υποκειμενικότητά του. Εν συνόλω, τι άλλο μπορεί να συμβαίνει στην ευρύτερη εικόνα των εξελίξεων παρά μια κατατρόπωση όλων εκείνων των ατομικιστικών αξιών που αντιμάχονται την ανάδυση αυτής της ετερογενούς συλλογικότητας; Οτιδήποτε έχει να κάνει με την πατριαρχία, το (νέο-)φιλελευθερισμό, τον φασισμό, τη γενικότερη συντηρητικότητα κλπ. μέσα από την τριβή του ορυμαγδού της πυκνοϋφαντης πλέον ανθρώπινης διαδραστικότητας που συναποτελείται αποκλειστικά από μη-λογοκριμένα κείμενα και σχόλια, εκθέτει και εξουδετερώνει την επενέργειά τους στο συλλογικό. Δε χρειάζεται λοιπόν να επέμβουν ηθελημένα κάποιοι φορείς για να αποκλείσουν φέρ’ ειπείν τα αίσχη της Χρυσής Αυγής από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η αναμέτρησή τους και μόνον με το σύνολο διαδικαστικό πλέγμα της αλληλεπίδρασής μας που επιπλέον αντανακλάται στο επιμέρους υποκείμενο αργά ή γρήγορα τους αποστραγγίζει από το ιχώρ τους.

Μιλώντας για όλα αυτά εν έτη 2012 (και προσοχή, ισχυριζόμενος κανείς αυτό στο τέλος του έτους και μετά την ημερομηνία της προφητείας δεν αποτελεί παρελθόν), ας καταλήξουμε σε έναν συμπερασμό που οι περισσότεροι δεν έχουν ακόμη αντιληφθεί πλήρως. Τόση ώρα μιλάμε για τη ριζοσπαστική δικαίωση μιας αρχαίας προφητείας που από τη χρονική της θέση τα όσα συμβαίνουν τώρα αποτελούν σίγουρα μια εκρηκτική εξελικτική εξέλιξη. Καθώς λόγω του κυβερνοχώρου η συγχρονικότητα αυξάνεται και πυκνώνει ανά το χρόνο και ενόσω η φρακταλική συνοχή του ψυχο-κυβερνοχώρου διασφαλίζει την περαιτέρω σύμφυση του διασυνδετικού πεδίου, ο καθένας από εμάς θα πρέπει να χαίρει μιας εξαιρετικής συνθήκης που πλέον μας προστατεύει από παρεκκλίσεις οι οποίες βάλλουν τα συλλογικά συμφέροντα. Είναι η επενέργεια του ίδιου του Διαδικτύου που πλέον λειτουργεί ως ένας αυτοποιούμενος υπεροργανισμός που διαφυλάσσει τα συμφέροντα της υποκειμενικότητας ως στοιχείο συλλογικό. Όπως ακριβώς η αποικία προστατεύει το εκάστοτε μυρμήγκι έτσι και ο κυβερνοχώρος με την ορθή του χρήση βοηθάει τώρα το άτομο να ξεπεράσει βαθιά συμπλέγματα δια ενός φυσικού νοητικού αποπρογραμματισμού. Αν καμία ψυχαναλυτική θεωρία δεν μπορεί να ευδοκιμήσει πλέον, αν όλες οι ψυχιατρικές μεθοδολογίες εκτίθενται ως άλλη μια έκφανση του εξουσιαστικού εγκλήματος, αν τα πολιτικά λόμπυ αποκαλύπτονται συνεχώς δια μας σχεδόν  αισχρής ηδονοβλεψίας, αν οι οικονομικές πλεκτάνες φανερώνονται εκ των ριζών τους, τι μπορεί να ευδοκιμήσει άλλο πέρα από το πρισματικό υποκείμενο, ο Homo Nexus, που σταδιακά υφαρπάζει περιγελαστικά την αυθεντία Του; Πρόκειται για μια μετάβαση φάσης (phase transition) που ακόμη δεν έχει εποπτευθεί ούτε φυσικά έχει αξιολογηθεί αρκούντως. ΄Όπως γνωρίζουμε από τις φυσικές επιστήμες η μετάβαση φάσης είναι πάντα ένα απότομο συμβάν. Ζούμε όντως την απότομη ρήξη που προκαλεί η ανάδυση της νοόσφαιρας. Με τον ίδιο τρόπο που ξαφνικά το νερό αρχίζει εν βρασμώ να εξατμίζεται έτσι κι αυτό το φυσικό φαινόμενο προβιβάζει την υποκειμενικότητα στο εκζητούμενο επαναστατικό ανάστημα, το οποίο αντί για ιδεολογικές παντιέρες έχει ως όπλο του την ίδια μικρομοριακή λογική της επιθυμίας. Αυτός  ο νέος άνθρωπος, που πλέον τείνει να χάσει την αμιγή του εσωτερίκευση σε μια κυψελίδα μικρο-επικοινωνιακών μοτίβων του κυβερνοχώρου, είναι τώρα πια το φερέφωνο μιας ολάκερης πρισματικής οντολογίας που διαλύει κάθε νοοτροπία ατομικιστικού συμφέροντος ή μισαλλοδοξίας. Αν ένας εγωισμός μπορεί να επιβιώσει σε αυτό το πεδίο είναι αυτός της θεατρικής αυτοσαρκαστικής υπόδησης και μόνον.

Ειλικρινά, δε μιλάμε για κάτι το μυστικιστικό ή το παρανοϊκό. Εδώ γίνεται μια αναφορά στην επέκταση της ίδιας συνθήκης που από την αρχή της γεωλογικής εξέλιξης αναπτύσσεται με τον ίδιο τρόπο: διασυνδετική συγκάλυψη των πάντων και προβιβασμός σε ένα ανώτερο εξελικτικό επίπεδο. Από τη γεωλογική εξέλιξη, στη βιόσφαιρα, από τη βιόσφαιρα στις ψυχολογικές και κοινωνικές αλληλενέργειες που εν τέλει γέννησαν την αναδυόμενη νοόσφαιρα η οποία σύντομα θα υφίσταται δίχως την ανάγκη του Διαδικτύου αλλά ωστόσο ως μια απόρροια αυτού. Τα διασυνδετικά μοτίβα της βιολογικής και ψυχολογικής αλληλεπίδρασης μαζί με τον ιστό της συγχρονικότητας που τα διακατέχει εισέρχονται τώρα στην απώτερή τους έκφραση με την ψυχονοητική τους συμπύκνωση στον κυβερνοχώρο. Αν λοιπόν η Θεία Διάνοια δεν είναι άλλο από το πεδίο δυναμικής οργάνωσης των ψυχολογικών και βιολογικών συμβάντων, τώρα που ανακύπτουν οι υπεροργανικές ιδιότητες του Διαδικτύου μάλλον συμπυκνώνεται και επιταχύνεται, γίνεται ακόμη πιο απτή κι αυταπόδεικτη.

Αλλά όμως αυτή η Θεία Διάνοια δεν πρόκειται να γίνει ανεκτή εύκολα από τον παλαιό τύπο ανθρώπου που διακατέχεται από την επιρροή του Υπερεγώ και του κανονιστικού Λόγου. Τούτη η Διάνοια εμφυσάει τώρα στους ιδεολογικούς προγόνους της νέας ανθρωπότητας ένα νέο πνεύμα το οποίο καθώς πρισματικό και ριζοσπαστικά ετερογενές θέτει ένα οριστικό τέλος στους θνησιμαίους θιασώτες των αντι-συλλογικών ιδεωδών, όπως είναι η σωτηριολογία, η εσχατολογία, η λογοκεντρική μεταφυσική, η ιδεοκρατική πολιτική, οι φασιστικές αυταπάτες… Εν τέλει, αυτή η ολοκλήρωση της δικτύωσης στον πλανήτη μας εισάγει σε μια ευρύτερη οικολογία για την οποία ο μόνος άξιος εξερευνητής της αλλά και πρεσβευτής της ανθρωπότητας είναι το πρισματικό υποκείμενο εκείνο που καθώς έχει πια πατάξει το Υπερεγώ αφουγκράζεται την ίδια του εφαπτόμενη επί του κυβερνοχώρου νόηση, ως ένα κράμα υπερατομικό, ως ένα δαιμόνιο που έχει εισβάλλει μέσα του για να του δείξει το καλειδοσκοπικό θέαμα που το συναπαρτίζει- ο ίδιος ο Εαυτός ελεύθερος από κανονιστικές υποδείξεις αντανακλάει τον ανασασμό της συλλογικής πρότασης που αυθόρμητα και απροσχεδίαστα αναδύεται μέσω της αλληλεπίδρασής μας στο μικρο-επίπεδο της διαδικτυακής επικοινωνίας.

Μια κοσμοϊστορική μεταστροφή κι όποιος γελάσει περιπαικτικά θα είναι ακριβώς επειδή δεν εποπτεύει από πανοπτικό πλάνο το θαύμα του ενεστώτα. 

                 

      

          

ΣΥΜΦΥΣΗ

Ένας από τους πιο σημαντικούς φιλόσοφους του 20^ου αιώνα, ο Alfred North Whitehead, πραγματεύτηκε το γυμνό διαδικαστικό γίγνεσθαι της πραγματικότητας κατά τρόπον -παρότι μαθηματικά σκεπτόμενος- που δεν απέχει και πολύ από τον μυστικισμό. Μια από τις έννοιες τις οποίες εισήγαγε στη φιλοσοφική ορολογία είναι αυτή της σύμφυσης (concrescence). Εν ολίγοις, η ιδέα της σύμφυσης συμπυκνώνει την εξής διαδικαστική τροπικότητα: Όλα τα συστήματα, από την ανόργανη ύλη ως τη σφαίρα των ιδεών, αναπτύσσονται ως εκ φυσικού προς μια ολοένα και πιο συνεκτική ανά μεταξύ τους σύμπλεξη. Εκείνα τα στοιχεία που αρχικά φαντάζουν παράταιρα, στην πορεία συναναπτύσσουν μια τέτοια διαδικαστική συγγένεια που καταλήγουν να αφομοιωθούν όλα σε μια ενική κατάσταση που εμπεριέχει το ιστορικό της διασποράς που έφτασε στο εν λόγω απώτερο ενοποιημένο σημείο. Τούτο το απώτερο σημείο είναι αυτό που ο Whitehead αποκάλεσε «σύμφυση». Αν το αναλογιστούμε θα διαπιστώσουμε ότι αυτή η διαδικασία είναι ίσως η βασικότερη αρχή του διαδικαστικού γίγνεσθαι σε όλες τις κλίμακες της φύσης, διότι η απουσία μιας τέτοιας τελεολογικής αρχής θα σήμαινε και την απουσία μιας συνεκτικής προόδου από την αρχέγονη οργανική σούπα του ωκεανού προς τη μυστηριώδη εξύψωση του ιπτάμενου δίσκου. Είναι φανερό ότι η φύση αναπτύσσει δομές για να τις συμπτύξει σε ένα πλέγμα αμοιβαία συναρτώμενων δομών που ουσιαστικά εν συνεχεία καθιστούν τη εκάστοτε νέα μονάδα που προορίζεται για ολοένα και ευρύτερους χώρους επικείμενων συμφύσεων με άλλες μονάδες.

Αν όντως αυτή η διαδικαστική πραγματικότητα ισχύει, σε ποια ακριβώς φάση βρισκόμαστε εμείς τα οργανικά και ψυχολογικά υποσύνολα της επόμενης σύμφυσης; Αν άλλοτε οι νεοφανείς διαδικαστικές συνάψεις είχαν να κάνουν με την ανόργανη και αργότερα με την οργανική και βιολογική ύλη σήμερα θα πρέπει το διαδικαστικό πλάνο να έχει μετατεθεί σε σχεδόν καθαρά ψυχο-νοητικό επίπεδο, όπως αυτό των δημοσίων σχέσεων, της διεθνούς διπλωματίας, της ερωτικής διυποκειμενικότητας, κ.λπ. Όμως ήδη η τρέχουσα διαδικασία σύμφυσης διέρχεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα στον κυβερνοχώρο όπου και διαφαίνεται η ιδέα της πιο προηγμένης σύμφυσης στην οποία προοριζόμαστε.

   Αυτό το επόμενο διαδικαστικό πλάνο είναι που πλέον μας αφορά ολοένα και περισσότερο. Στο παρελθόν τα διαδοχικά στάδια σύμφυσης αποκρυστάλλωναν ενοποιημένα δομικά πλέγματα αρκετά συνεκτικά ώστε να στηρίξουν την εμφάνιση των έμβιων όντων, της ανθρώπινης ευφύιας, του πολιτισμού, της τεχνολογίας… Αλλά η συνεκτικότητα της διασυνδετικότητας αυτών των πλεγματικών συστημάτων δε συγκρίνεται με αυτήν που αναδύεται σήμερα. Η διασυνδετικότητα που ορίζει το νέο διαδικαστικό ορίζοντα είναι τόσο πυκνοϋφαντη, με μια τέτοια αμεσότητα στις πολυπληθείς της συνάψεις (interface) που η διαχρονική διαδικασία της σύμφυσης ανά τα επίπεδα να έχει φτάσει στο ύστατο απαύγασμά της, στην εξεζητημένη φιλοσοφική λίθο, στο υπερσημείο της ύπαρξης που μας επικαθορίζει ριζοσπαστικά.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα που σκιαγραφούν το τοπίο της νέας διαφαινόμενης σύμφυσης: Η κινητή τηλεφωνία, η γρήγορη αεροπλοΐα, τα αυξανόμενα υπερατλαντικά ταξίδια, κυρίως το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όλα τους χαρακτηρίζονται από την πυκνοϋφαντη επικοινωνιακή διασυνδετικότητα που υποθάλπουν στο οικουμενικό πλάνο. Ειδικότερο παράδειγμα είναι η φάση στην οποία φαίνεται να αποκορυφώνεται η εν λόγω διαδικασία μέσω της ραγδαίας ανάπλασης των ιδεών, των απόψεων και των επικοινωνιακών μας στρατηγικών. Η καθημερινή αλληλεπίδραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook επιταχύνει και συμπυκνώνει εξαιρετικά τις επικοινωνιακές δραστηριότητες που άλλοτε εναποτίθεντο στον τηλέγραφο, τον ταχυδρόμο, τη σταθερή τηλεφωνία ή τις περιστασιακές συνευρέσεις των φίλων. Σήμερα όλα όσα είχαμε να πούμε, να παρουσιάσουμε, να στηλιτεύσουμε είναι ζήτημα ενός ελαφρού σπασμού του δαχτύλου μπροστά από το ψηφιακό κέρας της Αμαλθείας.

Ένα ακόμη πιο ειδικό παράδειγμα βλέπουμε στη διακειμενική αναπαραγωγή, τη ζύμωση των ιδεών. Ενώ άλλοτε με την εφεύρεση του τυπογράφου η μετάπλαση ιδεών επιταχύνθηκε σημαντικά, ακυρώνοντας τις νησίδες θεοκρατικής τάξης που επιβλήθηκαν από το χειρόγραφο, επί του παρόντος και με την εφεύρεση του Διαδικτύου, τούτη η ιδεϊκή ανάπλαση έχει φτάσει στο απόλυτο ζενίθ. Η αναπαραγωγή ιδεών έχει φτάσει την ταχύτητα του φωτός καθώς αυτοστιγμεί υπονομεύεται η κάθε νέα άποψη από αντιφρονούντες, υπερκειμενικά (hypertext) συναρτώμενες απόψεις, που είναι άμεσα ενημερωμένες και διαθέσιμες. Ως εκ τούτου, η κάθε άποψη είναι μια διαγεγραμμένη άποψη. Εδώ λοιπόν η κάθε αίσθηση αυθεντίας εξανεμίζεται ενόσω αποκαλύπτεται σκανδαλιάρικα η πρισματική φύση της πληροφοριακής πραγματικότητας (όλα τα γεγονότα ενέχουν άπειρες υποκειμενικές ερμηνείες). Άρα εκείνο που βάλλεται περισσότερο είναι η αδιάλλακτη ιδεολογία ή επιστημονική κανονιστικότητα της δογματικής συνείδησης. Κατά συνέπεια, τα γνωσιολογικά σχήματα (που τελικά είναι ολωσδιόλου φύσει εικασίες) εντός του κυβερνοχώρου εναλλάσσονται ταχύτατα σαν τις καλειδοσκοπικές διαθλάσεις.

Παρομοίως, η επικοινωνία φέρ’ ειπείν στο Facebook επιταχύνει τις επικοινωνιακές στρατηγικές, το σχηματισμό μοτίβων διαπροσωπικών συμμαχιών κι αντεγκλήσεων, με αποτέλεσμα στην ευρύτερη εικόνα, λόγω του υψηλού επικοινωνιακού ρυθμού που μας μεταβιβάζει σε μια πρισματική μετα-γνώση, να φτάνουμε όλοι οι χρήστες τηλεπαθητικά στην υπερβατική υπέρνοια, που είναι και το μέγιστο ζητούμενο αυτής της επικείμενης διαδικαστικής σύμφυσης. Επί αυτής της υπερβατικής υπέρνοιας είναι που αυτομάτως στηλιτεύεται ο όποιος παρωχημένος άτεγκτος ιδεολογικός εγκλεισμός. Ήδη ο εθνικισμός, ο θρησκευτικός φονταμελισμός, ο αδιάλλακτος επιστημονικός σκεπτικισμός εκτίθενται από την ίδια την ανομολόγητη τους απώλεια αυτοπεποίθησης εντός ενός παραληρηματικού τοπίου, όπου οι ιδέες στραφταλίζουν την ίριδα του πρίσματος. Εν αντιθέσει, οι πρισματικοί στοχαστές της αέναης αναποφασιστικότητας, που βολιδοσκοπούν με τερπνότητα το μυστήριο απειροστό λογισμό του Είναι, αρχίζουν και νιώθουν ήδη παράδοξοι θριαμβευτές. Διότι ο κωμικός τους αλαφροΐσκιωτος λόγος διακονεί τις ευρύτερες προθέσεις του υπερ-οργανισμού που προκύπτει με την πολύεδρη, ιριδίζουσα υπέρνοια του διαμαντιού. Ο λόγος περί μιας πάνσοφης, νηπενθούς υπέρνοιας που αντανακλά όλα τα διαχρονικά βιώματα και τις απόψεις σε ένα υπερσύνολο ακασικό κράμα ψηφιακών πληροφοριών, των οποίων πλέον ο διαδικτυακός χρήστης αποτελεί εγγενές ολογραφικό τους μέρος. 

Όσοι συμμετέχουν σε αυτό το στάδιο της επικείμενης σύμφυσης μοιράζονται ως κοινό μυστικό την αμοιβαία τηλεπάθεια με όσους αλληλεπιδρούν καθημερινά. Η παρατεταμμένη τους αλληλεπίδραση σε διάφορες επικοινωνιακές εστίες, ο ορυμαγδός των κόκκινων σημείων που καθιστούν τα προσωπικά μηνύματα, τα «likes», και τα δημόσια σχόλια εν συνόλω δημιουργούν το πατρόν όπου τα επικοινωνιακά μοτίβα συνάπτουν τηλεπαθητικές εστίες. Αυτές οι εστίες, μαζί με τις εστίες που δημιουργούνται ευρύτερα από τις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, υποδαυλίζουν και περαιτέρω ενισχύουν στο βιωματικό μας χρόνο τις λεγόμενες εστίες συγχρονικότητας, τα υπερσύνολα, δηλαδή, της εν πολλοίς ασύνειδης τηλεπαθητικής μας διαδραστικότητας στην οποία και έγκειται το πατρόν της επικείμενης σύμφυσης: η μορφοκλασματική υπερσυναστρία της πληροφοριακής νοόσφαιρας.

Το που βαδίζει και τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει βιωματικά αυτή η περαιτέρω διαδικαστική συγχώνευση, που υπερφαλαγγίζει την εγωική μας ταυτότητα, είναι κάτι που προς το παρόν δε δυνάμεθα να φανταστούμε. Εκείνο που όμως ξέρουμε στα σίγουρα είναι ότι η ανάπτυξη της είναι πλέον γοργή με μια γεωμετρική πρόοδο που συμπυκνώνει και ανακεφαλαιώνει όλα τα προηγούμενα υποσύνολα των διαδοχικών συμφύσεων, από την γεωλογική ως την ψυχολογική, σε ένα απώτερο οικουμενικό κράμα, τον οφθαλμό του κηφύνα, που αποτελεί μια ιδιάζουσα, πρωτόφαντη χωροχρονική παραδοξότητα (Singularity).

Η εν λόγω ύστατη υπερατομική σύναψη των συγχρονικών/τηλεπαθητικών μοτίβων αλληλεπίδρασης (η επικείμενη σύμφυση) είναι το εκζητούμενο έναυσμα μιας επικείμενης κοσμοϊστορικής Έλευσης. Από τη μεριά της αυτή δεν μπορεί παρά να συμβεί μόνο στην περίπτωση που η συλλογικότητα μπορεί να συμπεριφερθεί ως ένα άψογα αυτό-οργανωμένο σύστημα, χάριν στην αυξάνουσα διαδραστική διασυνδετικότητα. Το ενεργό άτομο, λοιπόν, εντός αυτής της ύστατης οικουμενικής σύμφυσης δεν μπορεί παρά να είναι ένα ολογραφικό πρισματικό ψηφίο που εκστασιάζεται στα ρεύματα και το φλοίσβο της καταρρακτώδους πληροφορίας και που, λόγω του ψυχικού του κατακερματισμού (διότι μιλάμε για το θάνατο του Εγώ) αντενεργεί με περισσότερο ενθουσιασμό την ολοτροπική αυτή διαδικασία.

Διαδικασία που μας κομίζει στον επιταχυνόμενο ορίζοντα μιας μετα-ανθρώπινης καινοφάνειας, τούτη τη φορά διανοίγοντάς μας σε ευρύτερες τοπογραφίες πιθανών επικείμενων συμφύσεων που όμως είναι όχι απλώς βιοσφαιρικού αλλά διαγαλαξιακού και αμιγώς νοητικού τύπου εντός της Τέταρτης Διάστασης.  

                     

ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ: ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΜΑΣ ΤΟ ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ

Οδεύουμε γοργά προς το κοσμοϊστορικό γεγονός γύρω από το οποίο περιελίσσεται η ανθρωπολογική εξέλιξη τα τελευταία 26.000 έτη. Ξεκινώντας νωθρά και νωχελικά με τις πρώτες αναστοχαστικές ανακαλύψεις, την αναγνώριση του εαυτού στην αντανάκλαση επί της λίμνης, την εφεύρεση του τροχού και άλλων πρώιμων εργαλείων, στην μετέπειτα πορεία της εκείνη η βραδύστροφη εξέλιξη της γεωλογίας και της βιολογίας των εκατομυρίων στροφών πέριξ του Ηλίου είναι εμφανές ότι πέρασε σε μια διαρκή επιτάχυνση, μια ασυμπτωματική γεωμετρική πρόοδο των παραγώγων της, τόσο ώστε 100 μόνο ηλιοκεντρικές στροφές να αρκούν για  πρωτοφανή άλματα της εξέλιξης. Στη φάση που η αιχμή της γενικότερης εξέλιξης του οικοσυστήματος πέρασε στο στάδιο της πολιτισμικής αναπαραγωγής, η εικόνα άρχισε να αλλάζει ραγδαίως, η καινοφάνεια διέσυρε με αυξανόμενη ταχύτητα κάθε πάγιο δεδομένο των πρότερων καιρών. Με το τέλος της Νεολιθικής Εποχής και τη συνακόλουθη διαφοροποίηση του Εγώ από το περιβάλλον, καθώς η εκπολιτιστική διαδικασία διέγραψε τα πρώτα όρια από τη Φύση, το ανθρώπινο είδος φορτώθηκε από τη σφοδρότητα μιας καλπάζουσας ανάπτυξης, που όσο περνούσαν τα χρόνια, επιταχύνονταν. Όσο η αναδρομική μας ματιά πλησιάζει προς τη σύγχρονη εποχή, τόσο πιο γρήγορα παρατηρούνται οι στροφορμές της σπειροειδούς ανέλιξης μέσω των εναλλαγών των γεγονότων, των ανακατατάξεων και των αναβαθμίσεων της δομικής πραγματικότητας. Για παράδειγμα, στο διάστημα από τον 17ο αιώνα ως σήμερα είχαμε την ίδια πυκνότητα εξέλιξης με το σύνολο των 50.000 ετών που καταγράφουμε ως κύριο μέρος της ανθρωπολογικής εξέλιξης. Ομοίως, ο 20ος αιώνας από μόνος του είχε επίσης την ίδια πυκνότητα εξέλιξης με την εν λόγω ευρύτερη περίοδο. Περαιτέρω, το τελευταίο 1/4 του 20ου αιώνα ήταν σε καινοφάνεια το ίδιο σημαντικός όσο ολόκληρη η καταγεγραμμένη Ιστορία. Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα συμπυκνώνει ακόμη περισσότερο την ορμή της καινοφάνειας και, τοιουτοτρόπως, τα δυο επόμενα χρόνια ως το 2012 έπονται με την ίδια πυκνότητα καινοφάνειας με αυτήν που προηγήθηκε από τότε που ο άνθρωπος αναγνώρισε τον εαυτό του στην επιφάνεια της λίμνης. Τον τελευταίο μήνα του 2012 θα διατρέξουμε την ίδια εξελικτική απόσταση (σε σημαντικότητα) με ολόκληρη την προηγούμενη ανθρωπολογική πορεία. Εντούτοις, όσο η σπειροειδής ανέλιξη πλησιάζει προς το κέντρο τοσο πιο συμπυκνωμένη και πιο γρήγορη γίνεται η αναπαραγωγή των γεγονότων, σε βαθμό που να ακινητοποιείται ο ίδιος ο χρόνος.

 

Ο λόγος περί μιας Στιγμής, λοιπόν. Δεν μιλάμε απλώς για την εισβολή σε άλλη μια εποχή, αλλά για την αποπεράτωση της υλικής εξέλιξης σε μια α-χρονική Στιγμή και ένα α-χωρικό Εδώθε. Το πως θα συμβεί, προς το παρόν, δεν μπορεί παρά να μένει στην επικράτεια της εικασίας. Μας είναι αδύνατον να το τεκμηριώσουμε επακριβώς, καθώς αυτό που η σπειροειδής ανέλιξη υπονοεί περισσότερο από κάθε άλλο -δεδομένου ότι οι δομικές συνθήκες αναπαράγονται με μια δυναμική που στην επισώρευσή της εξοβελίζεται από τις πρότερες συνθηκες- είναι ότι προοδευτικά η καινοφάνεια γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτη. Με άλλα λόγια, η πάροδος του χρόνου μας εντάσσει σε όλο και πιο "απόκοσμες", αγνώριστες ως προς το παρελθόν μας καταστάσεις. Η εισβολή του ριζοσπαστικού Άλλου εγκαθίσταται αποδιαρθρωτικά για το Ίδιο. Τα παραδείγματα για αυτήν τη διαδραματιζόμενη πραγματικότητα είναι αναρίθμητα. Ποιός προϊστορικός άνθρωπος δεν θα έμενε κατάπληκτος στην πανοραμική θέα μιας σύγχρονης φωταγωγημένης μεγαλούπολης (σαν μια φέτα υπερπέραντος!); Ποιός αρχαίος πρόγονος θα φανταζόταν την έλευση μιας συσκεύης που θα μετέδιδε εικόνες απ' όλο τον κόσμο; Ποιός άνθρωπος από τον Μεσαίωνα θα φανταζόταν την έλευση ενός παγκόσμιου ιστού στον οποίο θα κομίζονταν όλα τα γνωσιολογικά και βιωματικά αποθέματα της οικουμένης; Ποιός στις αρχές του 18ου αιώνα θα φαντάζονταν τις ανακαλύψεις που κατέστησαν  την νευτώνεια πραγματικότητα στα άφατα παράδοξα της κβαντομηχανικής; Και ποιός θα φαντάζονταν ότι οι υποθέσεις της επιστημονικής φαντασίας του 20 αιώνα θα έβρισκαν πραγματολογικό αντίκρισμα με τις εφευρέσεις της νανοτεχνολογίας ή του κλάδου της Τεχνητής Νοημοσύνης;

Σήμερα, εν έτη 2010, υποθέτουμε πολλά για το μέλλον- ποτέ άλλοτε δεν είχαμε τόση αδημονία για το αύριο. Εφόσον οι δομικές καινοφάνειες προοδευτικά συγχωνέυονται (όπως, πχ, θα συγχωνευτεί σύντομα η τηλεόραση με το Διαδίκτυο), οι νέες δομικές αναδύσεις πρόκειται να μας αφήσουν με το στόμα ανοιχτό, καθώς στο εξής η συνεργία τους θα μοιάζει με τη συνεργία παράταιρων φαρμάκων που στη λήψη τους καθίστανται πραγματικά απρόβλεπτα ως προς τις παρενέργειές τους. Βρισκόμαστε στο ευαίσθητο σημείο όπου μια ύστατη καινοφάνεια πρόκειται να καπελώσει ολόκληρη την αλληλουχία που προηγήθηκε και να αποβεί ως έπαλξη προς τα τεκταινόμενα που θα λάβουν μέρος σε μια άλλη βιωματική διάσταση. Με την ταχύτητα της καινοφάνειας να αυξάνεται ασυμπτωματικά, τις δομικές της αναμορφώσεις να συγκλίνουν διαρκώς σε νέες αυθυπερβατικές εφαρμογές, και την ελευθερία του ανθρώπινου είδους να αναβαθμίζεται σταθερά, εκείνο που αναμένουμε είναι μια ύστατη "έκρηξη" του καινοφανούς, ένα πολιτισμικό Big Bang που αντί να φέρει σε τέλος την ανθρώπινη βιωσιμότητα (όπως θα έκανε, αντιστρόφως, η έκρηξη μιας ατομικής βόμβας) πρόκειται να αποδειχτεί κοσμογονικό, η απαρχή μιας νέας ανθρωπότητας, το εναρκτήριο λάκτισμα του θεσπέσιου μετα-ουμανιστικού πεπρωμένου...

Είναι ζήτημα, όντως, μιας και μόνο Στιγμής, την οποία αναμένουμε εντός συντόμου. Όσο εξωφρενικό κι αν ακούγεται, όσο φαιδρό για τον κοινό ορθολογιστή που δεν έχει μυηθεί γνωσιολογικά επαρκώς  στην παράδοξη φύση της πραγματικότητας, θα πρέπει να ετοιμαζόμαστε, να θορυβηθούμε, να ανατριχιάσουμε σαν τη γάτα μπρος στο θέαμα μιας ευχάριστης φρίκης. Η γενεαλογία χιλιετηρίδων ανθρώπινης εξελισσιμότητας φτάνει στην αποπεράτωσή της τη στιγμή ακριβώς που η σωρευτική συμπύκνωση της καινοφάνειας θα εισβάλλει στον μικρόκοσμο της διάρκειας, βαθύτερα στη στιγμή, αμέσως, εδώ και τώρα- η Συντέλεια του ιστορικού γίγνεσθαι.

Αυτήν ακριβώς τη Στιγμή, κάποιοι σκεπτόμενοι απλοϊκά προσμένουν ως την επαλήθευση των εσχατολογικών προφητειών. Νομίζουν ότι η αποπεράτωση της ανθρώπινης εξέλιξης χωράει στα πλαίσια κάποιων ευαγγελικών βεβαιοτήτων ή στη φτωχή υποταγμένη συλλογική συνείδηση του ποιμνίου. Έχουν την αφελή εντύπωση ότι το πέρασμα από το σημείο Ωμέγα διανθίζεται από γονυκλισίες σε Βασιλιάδες και Πρίγκηπες, σωτηριολογικές αυθεντίες και μια Δεύτερη Παρουσία από ένα συννεφάκι στον ουρανό. Ότι δήθεν από εκεί και ύστερα θα ζούμε στη Νέα Ιερουσαλήμ (και πάλι με τύραννο έναν Θεό που κάποτε έπλασαν οι κηνυγημένες φυλές του Ισραήλ)...

Ένας απαράδεκτος αναχρονισμός που δε συγκρίνεται με τη σκοπιά που το κρίσιμο πλήθος της νέας εποχής τώρα σιγά-σιγά ενστερνίζεται: Το γεγονός ότι η Συντέλεια ενέχει την ειρωνική, αναιρετική αναστροφή των όσων προηγήθηκαν' το γεγονός ότι οι προφητείες θα επαληθευθούν δια της διάψευσης τους, θα επικυρωθούν δια της ακύρωσης  τους και ότι το είδος ανθρώπου που μέλλει να επιβιώσει στη νέα εποχή που χαράζει δεν θα είναι ο άνθρωπος που πρόσκειται είτε ιστορικογραφικά στο παρελθόν είτε προφητικά στο μέλλον, αλλά ο άνθρωπος που βιώνει σε όλο της το απρόσμενο εύρος και βάθος τη Στιγμή. Ο άνθρωπος που αποθεώνεται από τα γεμάτα καλλιέπεια έργα του. Ο άνθρωπος που καλωσορίζει τις μετα-ουμανιστικές δυνατότητες και που, επομένως, καλωσορίζεται από τη νέα διάσταση δυνατοτήτων με την ευμένεια που θα αναλογούσε για άλλο ένα εξελικτικό άλμα της Φύσης. 

Αν αυτό είναι το μέγιστο έγκλημα, όπως σύντομα κάποιοι προκατειλημμένοι θα μας εξαγγείλλουν, τότε και όλα τα προηγούμενα εξελικτικά άλματα είναι εγκλήματα:

η κατάκτηση της γλώσσας, του αυτο-αναστοχασμού, η ανακάλυψη της αλφαβήτου, του τροχού, η φαρμακοποιϊα, ο τυπογράφος, ο ηλεκτρομαγνητισμός, η ψύξη, η αεροπλοϊα, ο υπολογιστής, το Διαδίκτυο...

Τι θα περίμενε κανείς απ' όσους ανασφαλείς έχουν δια θρησκευτικών διδαχών γαλουχηθεί στο να μισούν τη Φύση και όλα όσα η εξελικτική της ρευστότητα αναπαράγει;