ΑΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ

Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί το γνωσιακό και πολιτισμικό κλίμα στην παγκόσμια σκηνή, τις πρώτες δυο δεκαετίες του 21^ου αιώνα, έχει κατασταθεί πλέον πρόδηλη μια σημαντική μεταστροφή στις αξιακές ζυμώσεις που διευθύνουν το πολιτικό ασυνείδητο. Οδηγούμαστε στην ολοκληρωτική επικράτηση ιδεωδών που φαίνεται να τάσσονται απροκάλυπτα υπέρ μιας ριζοσπαστικής δημοκρατικοποίησης, η οποία όμως παραμένει δέσμια από τα ταμπού συντηρητικών μετεικασμάτων ενός καταδυόμενου κόσμου. Η εδραίωση του κυβερνοχώρου και ο συνακόλουθος διαδικτυακός πολλαπλασιασμός των υποκειμενικών θέσεων έχουν κατοχυρώσει για τα καλά ένα ενδιαίτημα που μοιάζει με κινούμενη άμμο για οποιαδήποτε ιδεολογία που εξακολουθεί να υποστηρίζει αδιάλλακτα τις άλλοτε ηθικώς αδιαμφισβήτητες συντηρητικές πολιτικές θέσεις. Μπορεί η προϊούσα πολιτογράφηση να μην έχει φτάσει ακόμη στο επίπεδο της πανθομολογούμενης κοινοτοπίας, καθώς ο γερασμένος πληθυσμός της Δύσης εξακολουθεί να εμμένει σε στερεότυπες πολιτικές, δια της κάλπης, χειρονομίες, ωστόσο, είναι πασιφανές ότι το πολιτισμικό περιβάλλον βρίσκεται σε μια πυρετώδη μετάλλαξη, της οποίας κρίσιμος καταλύτης αποτελεί η εμφατική αναγνώριση ενός ορίου που ακουσίως ή εκουσίως έχουμε συνηθίσει να παραγνωρίζουμε: το όριο μέχρι εκεί που φτάνουν η ιδιοτελής επικράτεια του Εγώ και οι ηθικο-πολιτικοί ισχυρισμοί του.

Αφού προηγήθηκε, τον προηγούμενο αιώνα, μια χειμαρρώδης βιβλιογραφία κοινωνιολογικής και φιλοσοφικής αναδιατύπωσης της αναδυόμενης δικαίωσης μιας λογικά αντικειμενικής θέασης, που εξάρει την έννοια της ετερότητας, στις πρώτες δυο δεκαετίες του αιώνα μας φαίνεται να έχουμε όλα τα απαραίτητα μέσα για να διαδοθούν, ως αυτονόητα συνθήματα, καταπατημένα δικαιώματα. Με την ολοένα και ευρύτερη αναγνώρισή τους, μας στρέφουν προς έναν πραγματικό πλουραλισμό, που θα λειτουργήσει ως παραπέτασμα στην προέλαση του δημοκρατικού ελλείμματος που εξακολουθεί να μας μαστίζει. Βλέπουμε να εξαπολύονται τεταμένες επιτελέσεις απελευθέρωσης ενόσω ερμηνείες, που με μονιστική λογική μας περιχαρακώνουν από την ικανότητα πολυειδούς ανάγνωσης της υποκειμενικής θέσης του Άλλου, αρχίζουν και αποκτούν έναν αποκρουστικό χαρακτήρα εν συγκρίσει του κατάφωρου ιδεολογικού κατακερματισμού, όπου η έννοια της αντικειμενικότητας διολισθαίνει σε ζήτημα διυποκειμενικής σύμβασης.

Ως φυσικό επακόλουθο, η πολυπρισματική ανάγνωση, όχι μόνον του συλλογικού τοπίου αλλά και του ενδότερου υποκειμενικού, διαμορφώνει τις ράγες επί τις οποίες καλούνται σήμερα τα κοινοβούλια είτε να συμβιβάσουν είτε να ενισχύσουν περαιτέρω την πολιτική τους ημερήσια διάταξη. Οποιοσδήποτε πολιτικός φορέας εμμένει στις συντηρητικές αρχές του, κινδυνεύει να θεωρηθεί πολέμιος της δημοκρατικής προόδου και, άρα, να εκτροχιαστεί στα κατάστιχα ενός λόμπι αναιμικών ιδεολογημάτων που δεν έχουν καμία τύχη στις νέες κοινοτοπίες που τώρα πια θριαμβικά τείνουν να κυριαρχήσουν. Όσοι επιχειρούν με υποβολιμαίες προθέσεις να χειραγωγήσουν το λαϊκό φρόνημα προς μια συσστράτευση απέναντι στην «αισχρή Αριστερά» δεν κάνουν άλλο από το να αποδεικνύουν επί του πρακτέου τον παρωχημένο ρόλο τους, που το μόνο που μπορεί είναι να σταθεί ως μια προσωρινή κωλυσιεργία στα αναπόδραστα ρεύματα του πολιτικού πεπρωμένου. Επί του παρόντος, δεν έχει σημασία ποιος απολαμβάνει την πλειοψηφία αλλά προς τα πού κατευθύνονται οι τάσεις της κοινοτοπίας, ιδίως ανάμεσα σε όσους επιδιώκουν την καθαρή διάνοια μιας όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικής σκοπιάς που σέβεται τις επιστημονικές εισηγήσεις από κάθε γνωσιακό κλάδο. Επιθεωρώντας τα ενδεχομενικά γεγονότα που προκύπτουν αυθόρμητα σε συνδυασμό με τις ιδεολογικά στοχοθετούμενες πολιτικές ανταποκρίσεις, θα δούμε ξεκάθαρα ότι οι άλλοτε κραταιές δεξιόστροφες θέσεις τείνουν πλέον να εκτίθενται στο ανάβλεμμα της διεθνούς συναίνεσης ως γραφικά εγχειρήματα οπισθοδρομικής παραβατικότητας, της οποίας άγονος καρπός είναι ο απομονωτισμός και η υπόνοια ενός φασιστοειδούς φανατισμού.

Δεν πρόκειται πλέον για μια αντιπαράθεση ανάμεσα στην Δεξιά και την Αριστερά. Το εννοιολογικό υπόβαθρο του πολιτικού αγώνα και ο τρόπος που επεξεργαζόμαστε τα πληροφοριακά δεδομένα έχουν αλλάξει άρδην, σε σύγκριση με εποχές που κατά την προεκλογική περίοδο τοποθετούσαμε κομματικές σημαίες στα μπαλκόνια. Ζούμε σε μια άλλη εποχή, που με σφρίγος φύονται οι διαμαρτυρίες για τα δικαιώματα αυτοδιάθεσης, αυτονομίας και ετερονομίας σε ένα σκηνικό ριζικής πολυφωνίας, που παίζει με τα όρια των ιδεολογικών μας αντοχών: το δικαίωμα ενός σλαβικού έθνους να αυτοπροσδιορίζεται ως «μακεδονικό»· το δικαίωμα των μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης να έχουν την ελευθερία να προσυπογράφουν την αιγίδα της τουρκικής εθνικότητας· το δικαίωμα του ομοφυλόφιλου να κάνει οικογένεια και του διεμφυλικού να ορίζει το φύλο ταυτοποίησής του· το δικαίωμα του πρόσφυγα για άσυλο επιβίωσης υπέρ άνω κάθε νοερής παραβατικότητας που επιτάσσει με τα σύνορά του ένα κράτος· το δικαίωμα του χρήστη της ιαματικής κάνναβης να ζει δίχως τον μεσαιωνικό φόβο μήπως και στιγματιστεί ποινικά… Όλα αυτά, όσο κι αν ως επί των πλείστων τσούζουν τα όρια του ατομικού και συλλογικού ιδιοτελούς φρονήματος, εμφορούνται πλέον από διεθνώς αναγνωρισμένες τάσεις αυτοδιάθεσης και οποιαδήποτε πολιτική κρούση αποπειράται να δημιουργήσει συγκρουσιακές διαθέσεις δεν είναι παρά το στερνό –μα ωστόσο πολύ επικίνδυνο- αγκομαχητό υφαρπαγής των ιδεωδών της αλήθειας από ένα ναυαγημένο ιδεολογικό σώμα. Εάν εικάσουμε την περαιτέρω επιβίωση του, θα δούμε να παίζεται, ακόμη πιο σπαρακτικά, σε επανάληψη το ζοφερό έργο του προηγούμενου αιώνα, με τη διαφορά ότι θα αποτελεί κάτι το εξαιρετικά μπανάλ σε σύγκριση με τα γνωσιακά κεκτημένα της σύγχρονης εποχής.

Είναι πλέον μια τεράστια υποκρισία το να προσποιούμαστε ότι δεν καταλαβαίνουμε το δικαίωμα του Άλλου και το να θέλουμε να νομίζουμε ότι ο μοναδικός γνώμονας κρίσης στη διαπάλη των αξιών είναι μια ανεξέταστη υπερβατική ηθική. Η μόνη άξια ηθική δεν μπορεί παρά να προκύπτει από την ίδια την διαπάλη των αξιών και τον ενυπάρχων πολιτικό διάλογο που γίνεται με σεβασμό στην sine qua non, ως έναν κάποιον βαθμό, δικαιωματική θέση του Άλλου. Η κάθε θέση φέρει μια αξιόλογη θέαση που πρέπει να προσαρμοστεί καταφατικά στον διάκοσμο της πολυπρισματικής σύνοψης. Ο βαθμός που θα επικρατήσει αναλλοίωτη, η εκάστοτε θέση, εξαρτάται από το πόσο ανιδιοτελής είναι αυτή. Επειδή λοιπόν είναι αδύνατον να βρούμε μια τέτοια ατόφια θέση, διεθνώς, στον πολιτικό χάρτη, ας μάθουμε να συμβιβαζόμαστε με την αναπόδραστη συνθήκη της αλλοίωσης κι ας πάψουμε να την προσλαμβάνουμε ως αποτρόπαιο εκφυλισμό.

Το επιχείρημα αυτό είναι μιας τόσο βαρύνουσας σημασίας που μέλλει να δημιουργηθεί μια ιδεολογική επιτακτικότητα προς τα Αριστερά με βαρυτικό πεδίο τέτοιο που θα μεταθέσει το φάσμα των πολιτικών αντιπαραθέσεων του μέλλοντος αποκλειστικά εκεί, απολύοντας αναχρονιστικές και ηθικά ανυπόληπτες φωνές στη γραφική ασθμαίνουσα ουρά των σημαινόντων γεγονότων… Πρέπει αξιωματικά να αναγνωρίσουμε ότι το συντηρητικό πρόγραμμα δεξιόστροφων ιδεολογημάτων, που εξυπηρετούν τις φάμπρικες του εγωιστικού φρονήματος, έχει απ’ άκρη σ’ άκρη καταντήσει μια χρησιμοθηρική μεθόδευση που παίζει με τις ιδεοληπτικές ευαισθησίες του λαού, με κύρια εστίαση ευάλωτες συναισθηματικές χορδές, οι οποίες δύνανται να πυροδοτήσουν και φανατικές εξεγέρσεις με ξενοφοβικό χαρακτήρα που θα πολλαπλασιάσει τον αριθμό των πιθανών επήλυδων, εντός και εκτός των τειχών. Το κοσμοϊστορικό άλμα προς τα εμπρός, σε έναν κόσμο ριζοσπαστικής δημοκρατίας, όπου αυτονόητα δικαιώματα επιτέλους θα διαφυλαχθούν από τη μέγγενη κρυπτο-απολυταρχικών αμαυρωμάτων, εκκρεμεί στην επί ποδός επαγρύπνηση της νέας συνειδητότητας, της οποίας η στράτα πρέπει να είναι συσπειρωμένη στην επικέντρωση ενός ευγενούς οράματος που πνοή με την πνοή εγχαράσσεται στον ορίζοντα ως η εγνωσμένη σφραγίδα του παγκόσμιου πεπρωμένου: πάση θυσία να παλέψουμε για την αντικειμενική αναγνώριση της ετερόκλητης συνύφανσης των ιδεωδών της αλήθειας (τον ίδιο τον ορισμό της πολιτικής) και να εξοστρακίσουμε κάθε χροιά αντιπολιτικής χειραγώγησης (ακόμη κι αν είναι η πιο συμβατική) προς το έκνομο περιθώριο της πολιτικής ορθότητας.